Jak chronić dziecko przed infekcjami?

Dzieci, szczególnie te najmłodsze – uczęszczające do przedszkoli i żłobków, chorują na infekcje układu oddechowego nawet kilka razy w ciągu roku. W okresie zimowo-wiosenny zachorowalność wzrasta często czterokrotnie. Im starsze i bardziej uodpornione dziecko, tym rzadziej się przeziębia, jednak w sezonie zwiększonego ryzyka zachorowania warto wesprzeć odporność młodego organizmu, aby zapobiec chorobie albo sprawniej zwalczyć infekcję.

Sezon na infekcje – kiedy dziecko choruje?

Rozpoznawanie oraz leczenie infekcji układu oddechowego stanowi prawdopodobnie największą część pracy pediatry bądź lekarza rodzinnego, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, ale także wczesnowiosennym. Dzieci przeziębiają się cały rok, ale w tych okresach liczba pacjentów w gabinetach lekarskich znacząco wzrasta. Wiodącymi objawami są oczywiście katar, kaszel i gorączka.

Większość z tych przypadków to ostre infekcje górnych dróg oddechowych, które w większości wymagają postępowania objawowego, ewentualnie działań wspomagających organizm w walce z patogenami czyli głównie wirusami. Mniejszą część stanowią zakażenia bakteryjne i infekcje dolnych dróg oddechowych, takie jak np. zapalenie płuc.

W tym okresie warunki pogodowe, jak i przebywanie w dużych zbiorowiskach predysponują do rozprzestrzeniania się zakażeń w obrębie układu oddechowego. Warto zatem zastanowić się, jak chronić dziecko przed infekcjami w okresie jesienno-zimowym, by jego organizm oparł się krążącym wokół patogenom i sprawnie radził sobie z ich szybką eliminacją.

Odporność na infekcje u dziecka

Rozwój układu odpornościowego u dziecka rozpoczyna się już w łonie matki, kiedy to właśnie wtedy kształtują się wszystkie jego elementy. Po urodzeniu, przez okres około 3 miesięcy, dziecko ma wsparcie przeciwciał, które otrzymało od mamy w trakcie życia płodowego. Niestety ich ilość z czasem maleje, a mały organizm zaczyna powoli produkować własne. Nie dzieje się to jednak od razu. 

Układ odpornościowy dziecka stopniowo doskonali swoje działanie, lecz mimo wszystko w pierwszych latach życia nie funkcjonuje jeszcze tak, jak u osoby dorosłej. Niebagatelny wpływ na kształtowanie odporności u dzieci mają szczepienia ochronne. Również przebyte infekcje w pewien sposób szkolą układ immunologiczny. Bardzo istotne jest również wpływ odpowiedniej diety i zdrowego trybu życia. W okresach zwiększonego zachorowania na infekcje układu oddechowego można posiłkować się dostępnymi w aptekach suplementami, które mogą wspomóc organizm w walce z patogenami. W leczeniu infekcji wirusowych skuteczne są leki przeciwwirusowe i modulujące odporność dziecka.

Wirusowe infekcje układu oddechowego u dzieci

Zmartwieniem wielu rodziców jest, jak odpowiednio chronić dziecko przed infekcjami w okresie jesienno-zimowym. Nie jest to jednak niestety możliwe. Za większość infekcji układu oddechowego u dzieci odpowiadają wirusy. Mówimy wtedy o tzw. przeziębieniu. Objawy ograniczają się do górnych dróg oddechowych, najczęściej występuje kaszel, katar i ból gardła oraz ewentualnie stan podgorączkowy. Przeziębienie jest chorobą samoograniczającą, co oznacza, że objawy choroby ustępują po kilku dniach. Kiedy dodatkowo pojawiają się dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, wysoka gorączka wszytko to  sugeruje na infekcję grypową.

W leczeniu infekcji powodowanych przez wirusy (przeziębienia, grypy) nieskuteczne i bezcelowe jest podawanie antybiotyków. Z kolei leczenie objawowe, choć skuteczne w zwalczaniu gorączki i bólu, nie zwalcza przyczyny – wirusa. Skuteczne w walce z wirusami mogą okazać się leki przeciwwirusowe, które hamując namnażanie się wirusów, sprawiają, że infekcja wirusowa przebiega łagodniej.

Czasami na pozór banalna infekcja wirusowa może utorować drogę bakteriom, bowiem organizm osłabiony walką z wirusem jest bardziej podatny na inne patogeny i zdarza się, że konieczne bywa zastosowanie antybiotykoterapii. Ale o tym decyduje tylko i wyłącznie lekarz po zbadaniu dziecka.

Co robić, by dziecko nie chorowało?

Zadając sobie pytanie, jak chronić dziecko przed infekcjami w okresie jesienno-zimowym, należy podkreślić, że nie jest to możliwe, żeby dzieci w ogóle nie chorowały. Nie jest to też korzystne, ponieważ każda infekcja jest nauką dla układu immunologicznego. Dziecko, idąc do żłobka czy przedszkola, styka się z nowymi bodźcami pod postacią bakterii czy wirusów, z którymi jego układ odpornościowy musi dopiero nauczyć się walczyć, przy czym nauka ta przebiega u dzieci w różnym tempie.
Przyjmuje się, że dziecko może w ciągu roku być przeziębione nawet do 7 razy, ale z czasem, w wieku szkolnym dziecko choruje coraz mniej, ponieważ jego układ odpornościowy po wspomnianym przeszkoleniu jest już sprawniejszy. Kiedy to nastąpi zależy od tego, czy dziecko uczęszczało do żłobka i przedszkola, czy też nie. Wtedy proces ten może się trochę przesunąć w czasie.

Zastanawiając się, jak chronić dziecko przed infekcjami w okresie jesienno-zimowym, nie sięgajmy od razu po preparaty z apteki – warto zacząć od rzeczy podstawowych.

Po pierwsze – zdrowy, higieniczny tryb życia. Wskazane jest, aby dziecko przebywało codziennie przynajmniej 1–2 godziny na świeżym powietrzu i aby spędzało ten czas aktywnie. Bezwzględnie należy dopilnować, aby dziecko nie było narażone na dym tytoniowy.

Po drugie – dieta. Dieta dziecka powinna być bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, kasze, ryby, produkty fermentacji mlecznej. Zawarte w nich naturalne witaminy, przeciwutleniacze, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, szczepy bakterii probiotycznych i liczne mikroelementy wpływają korzystnie na odporność dziecka. W okresie jesienno-zimowym warto także pamiętać o suplementowaniu witaminy D3.

Po trzecie – sen. Ważne jest, by zapewnić młodemu organizmowi odpowiednią ilość snu.

Na koniec – unikanie kontaktu z osobami chorymi. Istotne jest, aby w miarę możliwości unikać kontaktu z osobami chorymi czy też przebywania w dużych zbiorowiskach, szczególnie w okresie zwiększonej częstości zachorowań. Ten punkt bywa jednak trudny w realizacji, a czasami wręcz niemożliwy.

Nie należy zapominać o działaniach najprostszych, acz często bardzo ważnych – dziecko w trakcie infekcji musi odpoczywać, jego dieta musi być (podobnie jak w dobrym stanie zdrowia), urozmaicona, istotne jest także prawidłowe nawodnienie. To wszystko przyczyni się do tego że organizm młodego człowieka będzie cieszyć się dużym zdrowiem i energią na codzień.